1 januari 1940: ‘Trouw aan onze beginselen gaan wij het nieuwe jaar in’

Op maandag 1 januari 1940 zond de VARA via Hilversum I tussen 17.30 en 18.00 uur een nieuwjaarsprogramma uit, getiteld: ‘Gelukkig Nieuwjaar! Een bijzondere uitzending’. In De Radiogids van 30 december 1939 werd de uitzending aangekondigd: een moeder, een echtgenote en een verloofde van een gemobiliseerde militair zou via een telefoonverbinding direct met zoon, man en verloofde kunnen spreken. ‘Deze drie zogenaamde “kruisgesprekken” zullen gehouden worden namens alle gemobiliseerden en hun thuisfront.’ De gesprekken waren niet van tevoren opgenomen. Het was destijds een uitzend-technisch hoogstandje.

Er zijn helaas geen geluidsopnamen van bewaard gebleven. Wel van de inleiding en afsluitende nieuwjaarswensen die in hetzelfde programma werden uitgezonden. Generaal Reijnders sprak het openingswoord, minister Jan van den Tempel, voorzitter van de Tweede Kamerfractie Willem Drees, NVV-voorzitter Evert Kupers, Arbeiderspers-directeur Y.G. van der Veen, de econoom Sam de Wolff en Stuuf Wiardi Beckman, hoofdredacteur van Het Volk, spraken de nieuwjaarswensen uit. De laatste zei het volgende voor de VARA-microfoon:

Wat te denken van het jaar 1940?
Wel zelden stonden wij met zoveel huivering voor de poort van een nieuw jaar.
Wat brengt 1940 voor ieder van ons, persoonlijk?
Wat zal dit jaar brengen voor de grote beginselen van menselijkheid en recht, die toch een ware samenleving van mensen zouden moeten beheersen?
Wij, sociaal-democratische journalisten, wij moeten iedere dag weer onze lezers in de krant naar waarheid een onuitputtelijk schijnende voorraad van berichten voorzetten, die met deze beginselen spotten.
Gelukkig echter, staat ons als voorlichters van een groot volksdeel ook nog iets anders te doen.
Wij zijn ook in staat – van hier en ginds – feiten mee te delen die tonen dat voor het geweten van ontelbare medemensen de beginselen van menselijkheid en recht niet verloren zijn gegaan.
En wij hebben de taak aan de lezers, aan allen mede te delen van de onwrikbare overtuiging, die onszelf opgewekt houdt in ons gezin, en die ons bereid houdt tot werk en actie: de overtuiging dat menselijkheid en recht zullen overwinnen.
Trouw aan onze beginselen gaan wij dit nieuwe jaar in.

Wiardi Beckman houdt een toespraak, datum onbekend. Familiearchief Wiardi Beckman.